Dalton

Het Daltononderwijs is ontstaan in de Verenigde Staten. In het plaatsje Dalton was Helen Parkhurst onderwijzeres aan een zgn. "eenvrouwsschool". Ze gaf onderwijs aan een groep van 40 leerlingen van zeer verschillende leeftijden. Haar probleem daarbij was, hoe zij al deze verschillende kinderen tot hun recht kon laten komen. In een gewone groep met kinderen van dezelfde leeftijd is er al een verschil in aanleg en tempo. Nog moeilijker wordt het als de kinderen veel in leeftijd verschillen. Klassikaal onderwijs is praktisch onmogelijk. Op grond van nieuwe inzichten begon Helen Parkhurst te experimenteren. Om een bepaalde groep kinderen iets uit te leggen, moest zij andere kinderen aan zichzelf overlaten. Die kinderen moesten leren zelfstandig bezig te zijn. Ook vond ze het belangrijk dat kinderen elkaar gingen helpen. Mede onder invloed van   Maria Montessori, een Italiaanse pedagoge, waar zij enkele jaren mee heeft samengewerkt, werkte Helen Parkhurst haar aanpak in het plaatsje Dalton uit en ontstond er een werkwijze, die gebaseerd is op vier beginselen:

- Differentiatie (verscheidenheid): Ze paste de te behandelen leerstof zoveel mogelijk aan bij het individuele kind.

-Samenwerking (sociale vorming): Ze maakte gebruik van de hulp die kinderen elkaar kunnen geven, door hen te laten samenwerken.

-Zelfstandigheid: Ze bracht de kinderen verantwoordelijkheidsgevoel bij, door ze zoveel mogelijk zelfstandig of in groepjes te laten werken.

-Vrijheid (verantwoordelijkheid): Ze leerde de kinderen de vrijheid, die voor deze werkwijze nodig is, op de juiste manier te gebruiken.

Helen Parkhurst ontwikkelde dus geen strakke methode met voorgeschreven regels, maar paste het onderwijs aan bij de kinderen die zij had, waarbij ze uitging van deze basisbeginselen. Het onderwijs op de huidige Daltonschool heeft deze beginselen ook als uitgangspunt, maar elke school zal ze op haar eigen wijze toepassen. Hierdoor zal men praktisch nooit twee gelijke Daltonscholen aantreffen.

Daltononderwijs op onze school

Bij het werken volgens de Daltonprincipes zien we natuurlijk verschillen in aanpak. De 4 jarige kleuter is nog erg speels en heeft nog niet zoveel te maken gehad met eigen verantwoordelijkheid en moet de grenzen van de geboden vrijheid nog verkennen. Een 12 jarig kind is beter in staat om eigen verantwoordelijkheid te dragen, zelfstandig taken uit te voeren en waar nodig zinvol samen te werken met een ander. Toch ontwikkelt zo'n proces zich niet vanzelf. Wij, de ouders en de leerkrachten, kunnen hier invloed op uitoefenen. Daarvoor is het nodig het kind ruimte te geven om zichzelf te kunnen ontplooien. Door de op deze manier opgedane leerervaringen zal het kind vertrouwen krijgen in zijn of haar eigen "kunnen". Wij zullen de kinderen zo goed mogelijk begeleiden in dit proces en genieten van de momenten waarop het kind zegt "Kijk eens ik kan het al helemaal zelf!" Het doet er niet toe wat er geleerd is, het plezier is er niet minder om!

En zo gaat dat in de praktijk

 

De voorbouw:

 

In de voorbouwgroep 1 worden de kinderen allereerst de vaste regeltjes en gewoonten aangeleerd. Ze leren hoe de dagindeling eruit ziet en zien op de dagritme kaarten wat er die dag allemaal gebeurt. Op deze manier proberen we de kinderen enige structuur aan te geven en hopen we ze een omgeving te bieden waar ze zich veilig en geborgen voelen. Kinderen leren de regeltjes die bij het kringgesprek horen en verkennen het lokaal met alles wat erin staat. Ze leren op de juiste manier met het materiaal om te gaan en zorg te dragen voor zichzelf en anderen. Handen wassen na het toiletbezoek, een ander helpen bij het schoonmaken van de plakspullen, dat soort zaken allemaal. Geleidelijk wordt dan het taakbord gebruikt. Hierop staan de " werk- en speelactiviteiten ". De kinderen kunnen in één week kiezen uit ongeveer 10 activiteiten. De leerkracht van groep 1 heeft daarbij één verplicht werkje aangegeven, de leerkracht van groep 2 heeft twee verplichte werkjes aangegeven. Deze moeten ze maken in de Daltonweek, ze worden wel de "moetwerkjes" genoemd. De kinderen pakken een gekleurde kraal en plaatsen die bij de activiteit die ze gaan doen, zo zien ze zelf waaruit ze nog kunnen kiezen.

 

In de onderbouw groep 3 en 4:

 

In groep 3 wordt verder gegaan met het werken met het taakbord. Wel worden er nieuwe activiteiten aan toegevoegd zoals, rekenen, taal, schrijven. In de onderbouw wordt gewerkt met dagtaken. Vaste onderdelen op de dagtaak zijn: taal / lezen, rekenen en schrijven. Voor het andere keuzewerk kan de leerkracht een weekplanning maken. Het keuzewerk is over het algemeen zelfcorrigerend. Samenwerken is belangrijk, omdat een kind wel eens vastloopt en de leerkracht niet direct beschikbaar is. Het kind bepaalt zelf met welke activiteit het begint en moet leren het werk zo te plannen, dat het op tijd klaar is. Het prettige van deze situatie is, dat de groep aan het werk is en verder kan, terwijl de leerkracht de handen vrij heeft om leerlingen te observeren of extra hulp te bieden.

Naast het werken met de taak zijn er natuurlijk ook andere activiteiten die met de hele groep gedaan worden, zoals het kringgesprek, gymnastiek, handvaardigheid, muziek, enz.

In de middenbouw groep 5 en 6:

 

In groep 5 wordt de dagtaak uitgebreid naar een taak voor langere termijn, b.v. een halve weektaak. In groep 6 kan dit uitmonden in het werken aan een weektaak. Naast de vaste onderdelen zoals taal / lezen, rekenen en schrijven worden ook vakken als aardrijkskunde, geschiedenis en biologie ingepast in de taak. De leerlingen uit de middenbouw werken met een taakbrief, waarop het verplichte- en het keuzewerk staat vermeld. Heeft een leerling een onderdeel af dan kleurt hij/zij dit onderdeel af op de taakbrief in de dagkleur! Zo hebben leerkracht en kind beide een overzicht en een goede controle op het gemaakte werk!

Dalton in de bovenbouw, de groepen 7 en 8:

 

In deze groepen wordt er met een volledige weektaak gewerkt. De leerling kan nu naar eigen inzicht kiezen, overleg plegen en samen werken, alles binnen de afgesproken grenzen. Dit leidt ertoe, dat de kinderen heel zelfstandig kunnen werken. De vrijheid van werken maakt, dat een leerling sneller kan werken aan taken die hij/zij gemakkelijker vindt en uitgebreider en in een rustig tempo aan vakken waar men meer moeite mee heeft. Bovendien leert een kind te plannen, aangezien het zelf zijn werk mag indelen. Dat kan later een groot voordeel zijn in het Voortgezet Onderwijs.

Klik op de onderstaande link om te zien hoe de kinderen met een taakbrief werken.

Voorbeeld Daltontaak